Ο «τεχνικός έλεγχος» μίας startup πριν την επένδυσηΑπό τον Δημήτρη Πόγκα
Όταν η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από την ολοκλήρωση μίας επενδυτικής συμφωνίας μεταξύ ενός ταμείου και μίας τεχνολογικής startup εταιρείας, οι περισσότερες συμβουλές, παγκοσμίως, αφορούν στον τρόπο με τον οποίο η εταιρεία πρέπει να προσεγγίσει τον επενδυτή, να του παρουσιάσει το προϊόν της ή, εάν η συζήτηση εμβαθύνει λίγο περισσότερο, πώς πρέπει να αναπτύξει το προϊόν της ή να δημιουργήσει την αγορά της, ώστε να καταστεί ελκυστική προς τους επενδυτές (fundable).
Πολύ λίγα, ωστόσο, έχουν γραφεί και ειπωθεί σχετικά με ένα εξίσου σημαντικό μέρος της διαδικασίας που εφαρμόζουν τα Venture Capital funds, προκειμένου να αποφασίσουν εάν θα συμμετάσχουν σε μία τεχνολογική εταιρεία.
Πρόκειται για το technical due diligence, τον «τεχνικό έλεγχο» του προϊόντος που αναπτύσσει η εταιρεία. «Είναι μια διαδικασία από την οποία προσπαθούμε να διαπιστώσουμε αν μια πιθανή επένδυση περιλαμβάνει τεχνολογικό ρίσκο. Η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει αρκετά στάδια, τα οποία διαφοροποιούνται από εταιρεία σε εταιρεία», αναφέρει ο Λεωνίδας Τσεμεντζής, υπεύθυνος για το τεχνολογικό κομμάτι του επενδυτικού ταμείου Forward Partners στο Λονδίνο.
Οι Forward Partners εστιάζουν κυρίως σε εταιρείες σε αρχικά στάδια («early stage») και έχουν επενδύσει σε πάνω από 30 εταιρείες μέσα σε 4 χρόνια λειτουργίας. «Μας ενδιαφέρει κυρίως το πόσο γρήγορα μπορεί να κάνει iterate μια εταιρεία. Έχουμε διαπιστώσει ότι είναι αρκετά συνηθισμένο μια αρχική ιδέα να εξελίσσεται σε κάτι εντελώς διαφορετικό μέσα σε μερικές εβδομάδες. Συνεπώς, ένα από τα σημαντικότερα κομμάτια της διαδικασίας του technical due diligence είναι να βεβαιωθούμε ότι η τεχνολογική υποδομή μας επιτρέπει να δοκιμάζουμε πολλές διαφορετικές ιδέες σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα», τονίζει ο Λεωνίδας Τσεμεντζής, τα καθήκοντα του οποίου συμπεριλαμβάνουν τόσο το technical due diligence όλων των νέων επενδύσεων των Forward Partners όσο και την ανάληψη καθηκόντων CTO-in-Residence για όλες τις early-stage εταιρείες στο χαρτοφυλάκιο του ταμείου.
«Στις περισσότερες περιπτώσεις, το technical due diligence δεν είναι κάτι το οποίο μπορεί να ακυρώσει μία πιθανή επένδυση. Ωστόσο, μπορεί να επηρεάσει το κόστος της επένδυσης και τους όρους της συμφωνίας. Ιδανικά, το αποτέλεσμα της συγκεκριμένης διαδικασίας είναι να καταλάβουν όλες οι πλευρές το τεχνολογικό ρίσκο της πιθανής επένδυσης», αναφέρει ο Λεωνίδας Τσεμεντζής, ο οποίος έχει περισσότερα από 10 χρόνια εμπειρίας στη δημιουργία τεχνολογικών προϊόντων, ως developer, επιχειρηματίας, τεχνικός σύμβουλος και επενδυτής.
«Σε περίπτωση που μια επένδυση είναι αρκετά ελκυστική, αλλά κρίνουμε ότι το τεχνολογικό ρίσκο είναι μεγάλο, δουλεύουμε με τους ιδρυτές ώστε να βρούμε μια λύση η οποία ικανοποιεί όλες τις πλευρές. Πολλές φορές αυτό σημαίνει πως η ομάδα των Forward Partners αναλαμβάνει ολοκληρωτικά την ανάπτυξη του προϊόντος για τους πρώτους μήνες, δουλεύοντας πάντα στενά με την ιδρυτική ομάδα», συμπληρώνει.
Ένα σημείο στο οποίο εστιάζει, τέλος, ο Λεωνίδας Τσεμεντζής είναι να γίνει αντιληπτό από τους technical co-founders μίας startup ότι η διαδικασία του technical due diligence είναι «μια ανάλυση της τρέχουσας κατάστασης και μια εκτίμηση για το πώς μπορεί το συγκεκριμένο προϊόν να εξελιχθεί ώστε να καλύψει τις ανάγκες των επενδυτικών στόχων» και δεν πρόκειται για μία αξιολόγηση των δεξιοτήτων και ικανοτήτων της τεχνικής ομάδας της εταιρείας.
Παρακάτω ακολουθούν μερικές συμβουλές του Λεωνίδα Τσεμεντζή σχετικά με τη διαδικασία του technical due diligence.
Ποια είναι τα στάδια του technical due diligence και ποιες πληροφορίες πρέπει να μεταδώσει η εταιρεία;
Τα στάδια της διαδικασίας του technical due diligence για μια πιθανή early stage επένδυση είναι:
1. Ανάλυση των διαφορετικών components του προϊόντος (code base, architecture, deployment methodologies, monitoring, disaster recovery κλπ.), προκειμένου να διαπιστώσουμε εάν το προϊόν μπορεί τεχνολογικά να ανταποκριθεί στους επενδυτικούς στόχους. Για την συγκεκριμένη ανάλυση, χρειαζόμαστε περιορισμένη πρόσβαση σε μερικά από τα υποσυστήματα της εφαρμογής, όπως source control repositories, hosting services, app stores, third-party analytics και monitoring services.
2. Ανάλυση του development roadmap των τελευταίων μηνών ώστε να διαπιστώσουμε την ταχύτητα και τις διαδικασίες της τρέχουσας ομάδας και να βεβαιωθούμε ότι η συγκεκριμένη μορφή της ομάδας μπορεί ανταποκριθεί στις ανάγκες των επενδυτικών στόχων. Για την συγκεκριμένη ανάλυση, χρειαζόμαστε περιορισμένη πρόσβαση σε project management / roadmap planning tools. Το αποτέλεσμα της παραπάνω διαδικασίας είναι μία βαθμολογία εκτίμησης κινδύνου για κάθε ένα από τα επιμέρους στάδια, καθώς και σχετικές προτάσεις για το πώς μπορεί να περιοριστεί ο κάθε κίνδυνος ξεχωριστά.
Ποια συστατικά πρέπει να έχει ένα τεχνολογικό προϊόν; Υπάρχουν προτιμώμενες τεχνολογίες;
Ένας από τους βασικούς κανόνες που ακολουθούμε είναι ότι η τεχνολογία δεν θα πρέπει ποτέ να είναι περιοριστικός παράγοντας στην κατεύθυνση του προϊόντος και του μάρκετινγκ. Αντίθετα, πιστεύουμε ότι η τεχνολογία θα πρέπει πάντα να είναι «enabler» για νέες ευκαιρίες. Για παράδειγμα, τεχνολογίες όπως το machine learning, ανοίγουν νέους ορίζοντες στην κατεύθυνση του προϊόντος, όπου πολλές φορές είναι δύσκολο να κατανοηθούν πλήρως από άτομα χωρίς τεχνικές γνώσεις. Κάποιοι επιπλέον κανόνες που αξιολογούμε σε κάθε νέα τεχνολογία είναι οι εξής:
1. Community and maturity Το iteration speed είναι ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα που μπορεί να έχει μια early stage εταιρεία. Το μέγεθος και η ποιότητα της (ιδανικά) open source community της επιλεγμένης τεχνολογίας παίζει σημαντικό ρόλο στο πόσο γρήγορα μπορεί να κινηθεί μια εταιρεία.
2. Hire-ability Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν όλες οι εταιρείες, ανεξάρτητου μεγέθους, είναι το hiring. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως θα πρέπει η επιλεγμένη τεχνολογία να είναι αρκετά διαδεδομένη ώστε να υπάρχουν αρκετοί υποψήφιοι υψηλής ποιότητας για να καλύψουν τις ανάγκες της εταιρείας. Εφόσον η επιλεγμένη τεχνολογία ικανοποιεί τους παραπάνω κανόνες, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία ποια γλώσσα προγραμματισμού ή πλατφόρμα χρησιμοποιείται. Ενδεικτικά, μέχρι σήμερα στους Forward Partners, έχουμε επενδύσει και δουλεύουμε παράλληλα σε γλώσσες προγραμματισμού όπως, μεταξύ άλλων, Python, Ruby, .NET, Java, Swift, Node.js, Scala, R, και πλατφόρμες όπως AWS, Google Cloud, Digital Ocean, Heroku.
Ποιες συμβουλές θα έδινες στους technical co-founders για το σχεδιασμό της στρατηγικής ανάπτυξης του προϊόντος τους;
Μερικές συμβουλές ώστε η διαδικασία του technical due diligence να μπορεί να προχωρήσει γρήγορα, χωρίς διαδικαστικά προβλήματα και με λιγότερους περισπασμούς είναι: 1. Μην προσπαθείτε να βελτιώσετε το προϊόν σας μόνο και μόνο για το technical due diligence. Θα έχετε πολύ καλύτερο return on investment αν εστιάσετε τον ίδιο χρόνο στο να βελτιώσετε το προϊόν σας για τους τελικούς χρήστες σας. 2. Είναι σημαντικό να καταλάβετε πως, τις περισσότερες φορές, το άτομο που είναι υπεύθυνο για το technical due diligence είναι πρώην technical co-founder και κατανοεί πλήρως τι σημαίνει technical trade-off, short-cuts, technical debt κλπ. 3. Εντοπίστε τα “θολά” σημεία, τα σημαντικότερα σημεία technical debt και γενικότερα οτιδήποτε θεωρείτε ότι χρειάζεται σημαντική βελτίωση και αναφέρετέ τα πριν ξεκινήσει η διαδικασία του technical due diligence. Ιδανικά, καταγράψτε τους τρόπους με τους οποίους σκοπεύετε να αντιμετωπίσετε τα συγκεκριμένα σημεία στο product backlog. Είναι απολύτως συνηθισμένο και φυσιολογικό, early stage προϊόντα να έχουν σχετικά μεγάλο «τεχνικό χρέος», ωστόσο, είναι σημαντικό για ένα VC να γνωρίζει ότι η τεχνική ομάδα αναγνωρίζει ότι υπάρχει τεχνικό χρέος και ότι έχει συγκεκριμένο πλάνο για να το βελτιώσει.